Kολοστομία είναι ένα κομμάτι του παχέος εντέρου που μεταφέρεται στην επιφάνεια του δέρματος για να παρέχει στο σώμα έναν εναλλακτικό τρόπο για την αποβολή των αποβλήτων της πέψης. Οι ασθενείς με ιατρικές παθήσεις όπως οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού ή μία έκτακτη χειρουργική μπορεί να χρειαστούν την δημιουργία κολοστομίας ως μέρος της θεραπείας τους. Ο κύριος σκοπός της είναι να εκτρέψει το ρεύμα κοπράνων. Για μερικούς ασθενείς μια κολοστομία χρησιμοποιείται ως μόνιμη θεραπεία, αλλά για μερικούς είναι ένα προσωρινό μέτρο το οποίο αντιστρέφεται σε μια μεταγενέστερη φάση.

Υπάρχουν 2 τύποι κολοστομίας: τελική κολοστομία και κολοστομία loop (αγκύλης).

Με την δημιουργία της κολοστομία, τα κόπρανα βγαίνει μέσα από αυτήν αντί του πρωκτού. Εάν δημιουργηθεί κολοστομία χρησιμοποιώντας το ανιόν ή το εγκάρσιο κόλον, τα κόπρανα μπορεί να είναι πιο μαλακά και πιο υγρά [Εικόνα 3].

Η διασφάλιση της σωστής εφαρμογής του σάκου για τη συλλογή των αποβλήτων αποτελεί σημαντικό μέρος της φροντίδας σας. Η μη σωστή φροντίδα της στομίας σας σε καθημερινή βάση μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμό του δέρματος. Ενώ μια κολοστομία είναι ένα γεγονός που αλλάζει τη ζωή, η πλειονότητα των ασθενών μαθαίνουν διαχειρίζονται αποτελεσματικά την κατάσταση και μετά από μια περίοδο ψυχολογικής και σωματικής προσαρμογής μπορούν να οδηγηθούν σε μία κανονική και παραγωγική ζωή.

Σ τους περισσότερους ασθενείς, μια κολοστομία τοποθετείται στην αριστερή κάτω πλευρά της κοιλίας, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις επιλέγονται και άλλες περιοχές. Οι σάκοι κολοστομίας είναι παρόμοιοι με τους σάκους ειλεοστομίας (ενός ή δύο τεμαχίων), δεν έχουν όμως το άνοιγμα στο κάτω μέρος του σάκου για το άδειασμά του. Πολλοί όμως ασθενείς χρησιμοποιούν σάκους με άνοιγμα ώστε να έχουν την ευχέρεια να μην αλλάξουν αλλά να αδειάσουν τον σάκο. Το αυτοκόλλητο πρέπει να κολλήσει καλά στο δέρμα σας και το άνοιγμα πρέπει να ταιριάζει με το μέγεθος της στομίας. Εάν κοπεί μεγαλύτερο άνοιγμα μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμό του δέρματος και αν γίνει πολύ μικρό μπορεί να ερεθίσει την στομία και να προκαλέσει αιμορραγία ή και φλεγμονή.

Είναι σημαντικό να διατηρείται το δέρμα στεγνό. Η χρήση μιας κολλητικής πάστας δέρματος μπορεί να αποβεί πολύτιμη. Καθαρίστε προσεκτικά το δέρμα κάθε φορά που αλλάζετε τον σάκο. Κρατήστε την περιοχή ελεύθερη από τρίχες με μία ηλεκτρική ξυριστική μηχανή ή με ψαλίδι με κυρτές άκρες. Η χρήση ενός καλύμματος από ύφασμα κάνει τον σάκο πιο άνετο, μειώνοντας τη συσσώρευση θερμότητας μεταξύ του πλαστικού σάκου και του δέρματός σας. Χρησιμοποιώντας μια ζώνη στομίας μπορεί να σας προσφέρει υποστήριξη. Υπάρχουν πολλοί τύποι που μπορείτε να βρείτε στο διαδίκτυο.

Μπορείτε να κάνετε μπάνιο ή ντους με ή χωρίς τον σάκο. Εάν κάνετε μπάνιο χωρίς τον σάκο, μπορεί κατά τη διάρκεια να αποβληθεί από την στομία ποσότητα κοπράνων. Για να αποφύγετε αυτήν την κατάσταση, μπείτε στο μπάνιο αφού τα κόπρανα έχουν βγει στον σάκο. Για ορισμένους ασθενείς με σταθερές συνήθειες του εντέρου, ο χρονισμός της παραγωγής μπορεί να είναι προβλέψιμος. Άλλες, μπορεί να είναι πιο τυχαία και να εξαρτάται από αυτό που τρώτε. Καθαρίστε την περιοχή γύρω από την στομία με απαλές κινήσεις. Χρησιμοποιήστε ένα καθαρό, μαλακό πανί και μια μικρή ποσότητα μη λιπαρού σαπουνιού. Μη φοβάστε να ρίξετε απαλά το νερό στην κολοστομία, καθώς δεν την βλάπτει. Το νερό δεν θα μπει μέσα στην κοιλιά σας. Μην ανησυχείτε αν δείτε λίγο αίμα. Κάποια αιμορραγία είναι φυσιολογική επειδή το στόμα έχει τόσο πλούσια παροχή αίματος. Ξεπλύνετε και στεγνώστε καλά το δέρμα. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα στεγνωτήρα μαλλιών (κρύο αέρα) για να το στεγνώσει.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου μήνα μετά τη χειρουργική επέμβαση, η προσαρμογή στη διατροφή σας είναι απαραίτητη. Μετά από ένα μήνα, μπορείτε να προχωρήσετε σταδιακά σε μια κανονική δίαιτα χωρίς πολλούς περιορισμούς. Το κλειδί είναι η αποφυγή σοβαρής δυσκοιλιότητας και ανωμαλίας της στομίας. Μασάτε πολύ καλά όλα όσα τρώτε και καθώς βάζετε νέα στοιχεία στη διατροφή σας, κάντε το σταδιακά σε μικρές ποσότητες. Στην πρώιμη μετεγχειρητική περίοδο, τρώτε 4 με 6 μικρότερα γεύματα την ημέρα και πίνετε πολλά υγρά όλη την ημέρα. Η κατανάλωση μεγάλων γευμάτων ή η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων υγρών μπορεί να σας προκαλέσει φούσκωμα και ενδεχομένως να προκαλέσετε κράμπες καθώς τα κόπρανα περνούν από την στομία. Μασήστε τα τρόφιμα πολύ καλά. Αποφύγετε μεγάλες ποσότητες ποπ κορν, ξηρών καρπών, πολύ ινώδη φρούτα, αποξηραμένα φρούτα, μανιτάρια, βλαστάρια φασολιών και μεγάλα κομμάτια ψωμιού και κρέατος. Γενικά, μια μαλακή δίαιτα με χαμηλά κατάλοιπα προτιμάται για τους περισσότερους ασθενείς κατά τη διάρκεια αυτής της πρώιμης περιόδου ανάνηψης όταν η στομία είναι πρησμένη. Τα τρόφιμα που μπορούν να βοηθήσουν να μαλακώσουν τα κόπρανα είναι ωμά λαχανικά, μπαχαρικά, δαμάσκηνα, σοκολάτα, φρέσκα φρούτα και καφές. Τα τρόφιμα που μπορούν να «σκληρύνουν» την παραγωγή περιλαμβάνουν ώριμες μπανάνες, βρασμένο ρύζι, κουάκερ, φυστικοβούτυρο, πολτοποιημένη πατάτα, λευκό ψωμί και ζυμαρικά.

Η παραγωγή μιας ώριμης κολοστομίας στην αριστερή πλευρά (κατιόν ή σιγμοειδές κόλον) είναι περίπου 200 έως 500 ml κόπρανα ανά ημέρα. Μια κολοστομία στην δεξιά πλευρά μπορεί να έχει περισσότερο όγκο, ανάλογα με το τι τρώτε. Μέχρι τον δεύτερο μήνα μετά την επέμβαση, θα έχετε κάποια ιδέα για τις νέες συνήθειες του εντέρου σας. Στην ιδανική περίπτωση θέλετε να αποφύγετε δυσκοιλιότητα ή διαρροϊκά κόπρανα.

Αν η παραγωγή είναι πολύ υγρή, μπορείτε να την επιβραδύνετε με τις παραπάνω διατροφικές τροποποιήσεις. Εάν δεν μπορείτε να ελέγξετε τα διαρροϊκα κόπρανα με τη διατροφή σας, μπορείτε να προσθέσετε το Imodium (αντιδιαρροϊκό φάρμακο), μετά βεβαίως και την σύμφωνη γνώμη του γιατρού σας.

Αν η παραγωγή είναι πολύ σκληρή, μπορείτε να πάρετ 1 κουταλιά της σούπας ψύλλιο με 1-2 φλιτζάνια νερό ή χυμό μία ή δύο φορές την ημέρα. Για πιο σοβαρή δυσκοιλιότητα, μπορείτε να πάρετε καθαρτικό. Όταν παίρνετε ένα συμπλήρωμα ινών πίνετε πάντα πολλά υγρά.

Η έγχυση νερού μέσω της κολοστομίας μπορεί να είναι χρήσιμη σε μερικούς ασθενείς ώστε να εκκενωθεί το έντερο από σκληρά κόπρανα. Μπορείτε επίσης, με την έγχυση νερού να «εκπαιδεύσετε» την κολοστομία σας έτσι ώστε να αδειάζει την ίδια ώρα κάθε μέρα. Ένα πλεονέκτημα είναι ότι για το υπόλοιπο της ημέρας, θα υπάρχει ελάχιστη δραστηριότητα από την στομία. Χρειάζεστε ένα κιτ για την έγχυση (μια ποικιλία από αυτά τα κιτ είναι διαθέσιμα στο διαδίκτυο).

Κατά τη διάρκεια της πρώιμης ανάκαμψης, μπορεί να παρατηρήσετε υπερβολικά αέρια από τη κολοστομία σας. Αυτό είναι φυσιολογικό και θα βελτιωθεί σύντομα. Η οσμή δεν πρέπει να σας ανησυχεί. Τα περισσότερα σημερινά σακουλάκια είναι κατασκευασμένα από υλικά που περιορίζουν τη μυρωδιά στο εσωτερικό της σακούλας και κάποια έχουν φίλτρα ξυλάνθρακα. Η μόνη φορά που θα πρέπει να παρατηρήσετε οποιαδήποτε οσμή είναι όταν αλλάζετε ή αδειάζετε τον σάκο. Αποφεύγοντας μεγάλη ποσότητα αυγών, λάχανων, κρεμμυδιών, ψαριών, ψημένων ή αποξηραμένων φασολιών, σπαράγγια, πεπόνια, λιπαρά τρόφιμα, ανθρακούχα τα ποτά, το γάλα, το τυρί και το αλκοόλ μπορούν να ελαχιστοποιήσουν την ποσότητα του αερίου και της οσμής. Αποσμητικά τοποθετημένα μέσα στον σάκο μπορούν να βοηθήσουν με την οσμή. Η βανίλια ή το στοματικό διάλυμα στον σάκο λειτουργεί καλά. Τα τρόφιμα που ελαχιστοποιούν την οσμή περιλαμβάνουν το μαϊντανό, το δυόσμο, το γιαούρτι και το βουτυρόγαλα. Για να ελαχιστοποιήσετε τα υπερβολικά αέρια, αποφύγετε τα αεριούχα ποτά, την τσίχλα και μην καταπίνετε τα τρόφιμα πολύ γρήγορα.

Η ζωή με μια κολοστομία χρειάζεται κάποια ψυχολογική και φυσική προσαρμογή. Η σύντομη παροδική κατάθλιψη μπορεί να είναι ένα φυσιολογικό μέρος της διαδικασίας. Δώστε στον εαυτό σας χρόνο. Χρειάζονται περίπου 3 μήνες για να ανακάμψει φυσικά από μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις. Η συμμετοχή σε μια ομάδα υποστήριξης είτε αυτοπροσώπως είτε σε απευθείας σύνδεση μπορεί να σας βοηθήσει. Συζητήστε με τον γιατρό σας, τη σύζυγό σας, τον στενό συγγενή σας, με συνασθενείς σας ή έναν έμπιστο φίλο. Είναι σημαντικό να απευθυνθείτε στους ανθρώπους και να μην περπατήσετε μόνοι σας αυτό το ταξίδι.

Όταν ανακάμψετε από τη χειρουργική επέμβαση, μπορείτε να επαναφέρετε σταδιακά τη σεξουαλική δραστηριότητα χωρίς πίεση.

Αδειάστε τον σάκο σας. Εσείς και ο σύντροφός σας μπορεί να χρειαστεί να κάνετε κάποιες μικρές προσαρμογές ως προς την θέση, για να αποφύγετε την υπερβολική τριβή στη σακούλα σας. Η επαφή κατά τη διάρκεια του έρωτα δεν μπορεί να βλάψει την στομία σας. Καλύψτε τον σάκο σας με μία υφασμάτινη. Θυμηθείτε ότι η στομία καλύπτει μόνο μια μικρή περιοχή του σώματός σας. Αν βρίσκεστε σε μια νέα σχέση, οικοδομήστε τη σχέση πριν συζητήσετε για την κολοστομία και τη σεξουαλική σας δραστηριότητα. Η σταδιακή δημιουργία εμπιστοσύνης και η συναισθηματική σύνδεση είναι το κλειδί.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ορισμένοι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν σεξουαλική δυσλειτουργία μετά από πυελική χειρουργική, ειδικά αν έχουν λάβει θεραπεία ακτινοβολίας. Εάν αντιμετωπίζετε οποιαδήποτε προβλήματα με τη στυτική δυσλειτουργία, την έλλειψη λίμπιντο ή πόνο / ξηρότητα του κόλπου, συζητήστε με τον γιατρό σας. Η παραπομπή σε ουρολόγο ή γυναικολόγο μπορεί να αποδειχθεί πολύ χρήσιμη.

Ζητήστε οδηγίες μόνο από τον γιατρό σας για τα φάρμακα που χρησιμοποιείτε

Εάν παίρνετε επικαλυμμένα χάπια μπορεί να μην διαλύονται σωστά και μπορεί να περάσουν μη απορροφημένα μέσα στον σάκο. Τα υγρά φάρμακα ή τα μαλακά χάπια είναι προτιμότερα αν είναι διαθέσιμα. Μην παίρνετε καθαρτικά γιατί μπορεί να σας προκαλέσουν αφυδάτωση. Εάν παίρνετε φάρμακα με διουρητικά (χάπια που χρησιμοποιούνται συνήθως για τον έλεγχο της πίεσης του αίματος ή οίδημα), ενημερώστε τον γιατρό σας. Τα διουρητικά μπορούν να σας αφυδατώσουν και να προκαλέσουν διαταραχές των μεταλλικών στοιχείων και ηλεκτρολυτών του οργανισμού σας.

Παρακολουθήστε τις παρακάτω ενδείξεις και επικοινωνήστε με τον γιατρό σας ή πηγαίνετε σε νοσηλευτική μονάδα εάν τα συμπτώματα είναι πολύ σοβαρά: