ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΤΟΜΙΚΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ – ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΜΙΑΣ – ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΙΑΡΡΟΩΝ
Η υγεία του περιστομικού δέρματος είναι ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας για την απρόσκοπτη λειτουργικότητα των ατόμων με στομία.
Τόσο το εντερικό περιεχόμενο όσο και τα ούρα, μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα ερεθισμών στο δέρμα, οι οποίοι μπορεί αν είναι ιδιαίτερα επώδυνοι. Για τον λόγο αυτόν το δέρμα γύρω από την στομία πρέπει να αποτελεί αντικείμενο καθημερινής φροντίδας.
Περιποίηση στομίας και περιστομικού δέρματος
Αρχικά, η αποκόλληση του παλιού σάκου πρέπει να γίνεται προσεκτικά, ώστε να μη ερεθιστεί το δέρμα. Με το ένα χέρι ξεκολλάμε σιγά σιγά τον σάκο από το πάνω μέρος της φλάντζας, ενώ με το άλλο χέρι κρατάμε το δέρμα προς τα κάτω, ώστε να μην τεντώνεται. Για την ευκολότερη αποκόλληση μπορούμε να χρησιμοποιούμε τα ειδικά μαντηλάκια ή το σπρέι αποκόλλησης.
Φροντίζουμε ώστε το δέρμα να είναι απαλλαγμένο από τρίχες. Για τον σκοπό αυτόν δεν χρησιμοποιούμε ξυράφι ή καλλυντικές αποτριχωτικές μεθόδους. Ο καλύτερος τρόπος είναι με την χρήση ηλεκτρικής κουρευτικής μηχανής, προσέχοντας πάντα να μη τραυματίσουμε την στομία. Μπορούμε κατά την διαδικασία αυτή να καλύψουμε την στομία με ένα πλαστικό καπάκι με το κατάλληλο μέγεθος.
Ο καλύτερο και ασφαλέστερο μέσο καθαρισμού του δέρματος είναι το νερό, ίσως και με λίγο αγνό σαπούνι χωρίς αρωματικά αι άλλα πρόσθετα.
Προσοχή στην θερμοκρασία του νερού. Ποτέ δεν χρησιμοποιούμε καυτό νερό. Η στομία ειναι ιδιαίτερα ευαίσθητη σε ψηλές θερμοκρασίες. Αφήνουμε το νερό να τρέχει με ήρεμη ροή για όσο διάστημα επιθυμούμε, ενώ παράλληλα καθαρίζουμε το δέρμα με τα δάκτυλα και με ήπια πίεση.
Σε περιπτώσεις που δεν κάνουμε το μπάνιο μας κατά την αλλαγή του σάκου, καθαρίζουμε και πάλι το δέρμα μας με νερό ή/και τις ειδικές λοσιόν και μαντηλάκια καθαρισμού.
Δεν επιμένουμε να αποκολλήσουμε και το τελευταίο τυχόν ίχνος κόλλας, ειδικά στα σημεία κοντά στην στομία. Η περιοχή είναι ευαίσθητη και υπάρχει κίνδυνος ερεθισμού.
Στεγνώνουμε πολύ καλά την περιοχή ταμποναριστά με απορροφητικό χαρτί ή καθαρό πανί. Η χρήση γαζών για τον σκοπό αυτό (και γενικότερα για τον καθαρισμό του δέρματος) είναι μάλλον περιττή και δαπανηρή πολυτέλεια). Οι κοινές γάζες, άλλωστε, δεν είναι αποστειρωμένες και δεν προσφέρουν καμία επιπλέον προστασία.
Ποτέ δεν χρησιμοποιούμε για τον καθαρισμό μωρομάντηλα ή άλλα είδη που τυχόν περιέχουν οινόπνευμα και άλλες χημικές ουσίες. Το οινόπνευμα αντενδείκνυται για τον καθαρισμό του περιστομικού δέρματος.
Καλό είναι να αφήνουμε την στομία μας ελεύθερη στον αέρα για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα. Έτσι ξεκουράζεται το δέρμα μας από την συνεχή επαφή με την κολλητική ουσία της φλάντζας. Γι΄αυτό προσπαθούμε να προγραμματίζουμε τις αλλαγές σε ώρες που η στομία έχει την μικρότερη δυνατή δραστηριότητα, ώστε να έχουμε αρκετό διαθέσιμο χρόνο χωρίς αποβολές περιεχομένου από την στομία. Αυτό συνήθως συμβαίνει τις πρωινές ώρες ή πριν το μεσημεριανό φαγητό.
Εάν το δέρμα εμφανίζει ερεθισμούς, εφαρμόζουμε προσεκτικά ειδικά σκευάσματα (κρέμες, πούδρες κ.λπ.) τα οποία έχουν επουλωτικές και ενυδατικές ιδιότητες. Προσέχουμε ώστε να σκουπίζουμε προσεκτικά τα υπολείμματα των σκευασμάτων αυτών πριν την εφαρμογή του νέου σάκου.
Εφαρμογή συσκευής στομίας
Ως “σύστημα στομίας” εννοούμε την συσκευή συλλογής των κοπράνων (κολοστομία-ειλεοστομία) ή των ούρων (ουροστομία).
Η συσκευή αυτή μπορεί να αποτελείται είτε από δύο χωριστά κομμάτια (βάση και σάκος) είτε να είναι ενιαία. Γενικά, το σύστημα 2 τεμαχίων έχει το πλεονέκτημα ότι ο χρήστης έχει καλύτερη οπτική επαφή με την στομία κατά την εφαρμογή, αλλά και μεσολαβεί μεγαλύτερος χρόνος μεταξύ των αλλαγών, ενώ μειονεκτεί ως προς την ελαστικότητα της αυτοκόλλητης φλάντζας.
Κάθε χρήστης επιλέγει το σύστημα που ταιριάζει καλύτερα στις ανάγκες του και τις ιδιαιτερότητες της στομίας και του δέρματός του.
Αφού έχουμε καθαρίσει και περιποιηθεί το δέρμα μας, και έχουμε κόψει την φλάντζα στο σωστό μέγεθος σύμφωνα με το μέγεθος της στομίας, την εφαρμόζουμε προσεκτικά. Η τρύπα που ανοίγουμε στην φλάντζα θα πρέπει να έχει το σχήμα της στομιας και μέγεθος μεγαλύτερο κατά 1-2 χιλιοστά από αυτό της στομίας. Πρέπει δηλαδή, το κόψιμο της φλάντζας να “τρέχει” γύρω από την στομία σε απόσταση 1-2 χιλιοστών, ώστε να αφήνει το λιγότερο δυνατόν ακάλυπτο δέρμα.
Πολλά προϊόντα χρειάζονται κάποιο χρόνο από την εφαρμογή ώστε να αποκτήσουν την μέγιστη δυνατή κολλητική ισχύ. Έτσι, αμέσως με την εφαρμογή της φλάντζας στο δέρμα, ασκούμε για αρκετά δευτερόλεπτα μικρή πίεση με τα δάκτυλα σε όλο το μήκος και πλάτος της φλάντζας γύρω από την στομία.
Η φλάντζα κολλάει καλύτερα όταν έχει την θερμοκρασία του σώματος. Έτσι, μπορούμε ενώ περιποιούμαστε στην στομίας μας, να έχουμε τον σάκο σε ζεστό σημείο (ίσως κάτω από τον γλουτό, όσοι κάνουν τις αλλαγές καθιστοί ή σε ύπτια θέση). Εναλλακτικά μπορούμε να ζεστάνουμε την φλάντζα τρίβοντάς την ανάμεσα στην παλάμη μας. Το ζέσταμα με ηλεκτρικό στεγνωτήρα μαλλιών είναι μάλλον περιττό και ίσως επικίνδυνο, καθώς μπορεί να αλλοιώσει το υλικό της φλάντζας.
Μετά την εφαρμογή, προσπαθούμε για ένα μικρό διάστημα να αποφεύγουμε απότομες κινήσεις, τεντώματα της κοιλιάς, ή σκυψίματα, ώστε να δώσουμε τον χρόνο στην κολλητική ουσία να έρθει σε πλήρη ισχύ.
Για περιπτώσεις που το περιστομικό δέρμα παρουσιάζει ανωμαλίες και πτυχώσεις, προσπαθούμε να τις να καλύψουμε με τα ειδικά προϊόντα για τον σκοπό αυτό (πάστες, πλαστελίνες κ.λπ.).
Επίσης για την καλύτερη μόνωση της φλάντζας, πολλοί εφαρμόζουν περιφερειακά της στομίας τα παραπάνω προϊόντα.
Αυτό που πρέπει να έχουμε όμως πάντα στο μυαλό μας είναι ότι δεν ταιριάζουν όλα τα προϊόντα σε όλους τους ανθρώπους. Η στομία του καθενός είναι διαφορετική και έχει τις ιδιαιτερότητές της. Και καθένας, σιγά σιγά αποκτά την εμπειρία και μαθαίνει τις “ιδιοτροπίες” της στομίας του και προσαρμόζεται στις ανάγκες της.
Όσο για την χρήση των υλικών, μεταξύ των οστομικών κυκλοφορεί διεθνώς το σύνθημα:
“ΟΣΟ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΤΟΣΟ ΚΑΛΥΤΕΡΑ”
Και κάποια “κόλπα” που μπορούμε να εφαρμόσουμε:
1. Κατά περιόδους ίσως διαπιστώσουμε, από παρτίδα σε παρτίδα, μειωμένη κολλητική ικανότητα της φλάντζας ή διαφορετική συμπεριφορά του δέρματός μας απέναντι στην κολλητική ουσία, με αποτέλεσμα την όχι ικανοποιητική εφαρμογή. Δοκιμάστε να καθαρίσετε το δέρμα σας με λίγη καθαρή βενζίνη σε λίγο βαμβάκι. Η καθαρή βενζίνη είναι το απόλυτο καθαριστικό έναντι των υπολειμμάτων της κόλλας, των λιπαρών ουσιών και της υγρασίας. Δεν την χρησιμοποιούμε σε κάθε αλλαγή και βεβαίως όχι σε ερεθισμένο δέρμα.
2. Πολλές συσκευές στομίας διαθέτουν υποδοχές για την εφαρμογή ζώνης σταθεροποίησης. Η ζώνη κρατά τον σάκο στην θέση του και μειώνει τον κίνδυνο αποκόλλησης της φλάντζας.
3. Κατά τη διάρκεια της αλλαγής της συσκευής, μπορούμε να σταθεροποιήσουμε με κολλητική ταινία, μία κοινή πλαστική σακούλα κάτω από την στομία, ώστε τυχόν αποβολή περιεχομένου να ρέει προς το εσωτερικό της σακούλας, αποφεύγοντας έτσι περιττούς καθαρισμούς.
4. Για τις αλλαγές έξω από τον δικό μας χώρο, καλό είναι να έχουμε, μαζί με τα υπόλοιπα υλικά, και ένα τσιμπιδάκι (π.χ. αυτό για το άπλωμα των ρούχων) για την σταθεροποίηση των ρούχων μας μακρυά από την στομία.
